Tiếng nói nội tâm là nguyên nhân tạo nên mọi vấn đề của cuộc sống.
Ajahn Brahm
Tôi dùng ví dụ việc xe một trận đấu quần vợt trên màn ảnh truyền hình để giúp bạn hiểu được điểm này. Có thể bạn để ý rằng có hai trận đấu đang diễn ra cũng một lúc:
Trận đấu bạn đang thấy trên truyền hình và trận đấu bạn nghe người bình luận mô tả. Người bình luận thường thiên vị. Thí dụ: Nếu một tay vợt người Úc đang đấu với một tay vợt người Mỹ, thì bình luận viên thể thao của Úc rất có thể sẽ đưa ra những lời bình luận khác hẳn với bình luận viên người Mỹ. Trong thí dụ này, xem truyền hình mà không bình luận gì cả tượng trưng cho sự tỉnh giác im lặng về phút giây hiện tại trong thiền tập, còn chú ý đến lời bình luận tượng trưng cho suy nghĩ về phút giây hiện tại. Bạn phải nhận thức rằng bạn đến gần với sự thật hơn khi bạn quan sát mà không bình luận gì cả, khi bạn thể nghiệm sự nhận biết im lặng về phút giây hiện tại mà thôi.
Đôi lúc chúng ta tưởng rằng chính thông qua sự bình luận nội tâm mà ta biết được thế giới. Thật ra, tiếng nói nội tâm ấy chẳng biết gì về thế giới cả. Chính tiếng nói nội tâm ấy đã thêu dệt ra những vọng tưởng khiến ta đau khổ. Tiếng nói nội tâm khiến ta tức giận đối với kẻ thù và tạo ra những gắn bó nguy hiểm với những người ta yêu mến. Tiếng nói nội tâm là nguyên nhân tạo nên mọi vấn đề của cuộc sống. Nó tạo nên sự sợ hãi và mặc cảm tội lỗi, lo âu và trầm cảm. Nó dựng lên những ảo tưởng này cũng tài tình như những diễn viên khéo dùng thủ đoạn kích động khán giả để tạo ra sự kinh sợ hay bị thương. Vì vậy nếu bạn đi tìm chân lý, bạn phải biết quý trọng sự tỉnh giác im lặng, và khi bạn hành thiền, bạn phải xem việc này quan trọng hơn ý niệm nào khác.
Chính vì con người lúc nào cũng cho những ý niệm của mình có giá trị cao khiến điều này trở thành một chướng ngại cho sự tỉnh giác im lặng. Sáng suốt loại bỏ tầm quan trọng ta gán cho suy luận và hiểu được rằng sự tỉnh giác im lặng giúp ta hiểu biết vạn vật chính xác hơn, như vậy sẽ mở cánh của cho ta bước vào sự tĩnh lặng nội tâm.
Ajahn Brahm
Trích "Từ Chánh Niệm Đến Giác Ngộ"